TEHLİKELİ GEMİ SÖKÜMÜNÜ ÖNLEME PANELİ YAPILDI

18 Kasım 2006 Cumartesi günü Sendikamız Konferans Salonunda “Tehlikeli Gemi Sökümünü Önleme Girişimi” tarafından düzenlenen panelde, bütün boyutlarıyla gemi sökümü sektörü ele alındı.

Panele konuşmacı olarak Arif Ali Cangı  ( Egeçep D. Sözcüsü), Halil Gezer (İzmir Çevre Mh. Odası Temsilcisi), Sevilay Can (İst. Gemi Mh. O. T), Erdem Vardar (Eski Greenpeace Kampanya Sorumlusu), Prof. Dr. Ali Osman Karababa (E.Ü. Halk sağlığı Anabilim Dalı); Akın Kandemir (Gemi Söküm Sanayicileri Derneği Temsilcisi) Ertuğrul Barka (Tehlikeli Gemi S. Önleme Paltformu Sözcüsü)   katıldığı paneli Petrol-İş  Aliağa Şube Başkanı yönetti. Saat 14.00’te başlayan panel saat 18.00’e kadar sürdü.

Toplantı sonunda ortaya çıkan görüşler özetle;

Gemilerin (ekonomik ömrünü tamamlama vb nedenlerle) sökülerek geri kazanılması kaçınılmazdır, bu nedenle gemi söküm sektörü mutlaka olacaktır.

Bu düşünceden hareketle; gemilerin yapımı ile birlikte başlayan bir süreç planlanmalı, gerekirse bir fon oluşturularak söküm işlemi bu fon tarafından desteklenmelidir. Gemi söküm işi bir “kar” aracı olmanın ötesinde, “çevre koruma işlemi” olarak görülmelidir. Gemilerin bulunduğu ülkelerde sökülmesi idealdir. Ancak bu durum (ekonomik nedenlerle) şimdilik mümkün görünmemektedir. Bu yüzden uluslararası gemi ticareti sıkı denetime tabi tutulmalı, her türlü zehirli ve tehlikeli maddeden arındırılması sağlanmadan gemi ticaretine izin verilmemelidir. (Bu konuda “Otopan” olayı iyi bir örnektir.)

Bugün dünyada yaklaşık yirmi ülkede tesis olmasına rağmen, gemi sökümü işi sadece beş ülkede (Hindistan, Çin, Pakistan, Bangladeş ve Türkiye) yapılmaktadır. Bu ülkelerin isimlerine bakınca bunun nedeni de kolaylıkla anlaşılabilir: Geri bıraktırılmış ülkelerde işçi ücretlerinin düşük, çevre denetimlerinin yetersiz olması. Kısacası gemi sökümü Avrupa ve Amerika’da pahalıdır ve artık yapılmamaktadır. Bu yüzden dünyanın bütün gemileri bu beş ülkenin ilkel tesislerinde sökülmektedir. Ülkemiz, zengin ülkelerin hurdalığı olarak  görülmektedir. Bu durum kabul edilemez; madem gemiler sökülecek, o halde bu sorun, öncelikle gemileri yapan ve kullanan zengin ülkeler olmak üzere bütün dünyanın üstlenmesi gereken bir sorundur.

Aliağa’daki duruma gelince: Son dönemde yapılan bir yasal düzenlemeyle artık gemi söküm tesislerinin bulunduğu yerde uzun vadeli yatırım  yapmak mümkün hale gelmiştir. Gemi söküm işverenlerinin bugüne kadar ileri sürdükleri gerekçeler ortadan kalkmıştır. Sahilde söküm yöntemi derhal terk edilerek dog ve tersanelerde söküm sistemine geçilmelidir. Buralardaki çalışma koşulları derhal iyileştirilmeli, göstermelik iyileştirmelere kanılmamalıdır.

Bütün bunların ışığında şunu söylemek mümkündür: Bu konuda denetim çok önemlidir. Başta devlet olmak üzere bağımsız denetim mekanizmaları ve sivil örgütler aracılığı ile sıkı denetim ağı oluşturulmalıdır.

En iyi denetim öz denetimdir; bu nedenle sektörde çalışan işçilerin sendikalı olmaları son derece önemlidir. Bu konunun üzerinde hassasiyetle durulmalıdır.