Özelleştirme oyunu tutmadı

Hacer Boyacıoğlu

Cumhuriyet/07.06.2004

Hükümetin kamu yararı ve yasa tanımayan özelleştirme uygulamaları, yargıdan dönüyor. Bugüne kadar neredeyse bütün ihalelerine gölge düşen hükümetin geliri de hedeften uzak.

Hükümetin yaptığı özelleştirmeler; ''elinde patlıyor'' . Yasalara ve kamu yararı ilkesine aykırı uygulamalar nedeniyle hükümetin bu yıl 16 ihalesi için yargıdan iptal kararı çıktı.

Hükümetin özelleştirme uygulamaları; artık yatırımcılar tarafından da güvenilir bulunmuyor. AKP'nin iktidar olduğu 2002'nin kasım ayından bu yana; özelleştirme politikaları kapsamında attığı adımlar ve bunların sonuçları şöyle:

Özelleştirme İdaresi'nin verilerine göre, 2003'te satış ve devir işlemi tamamlanan özelleştirmelerden idare kasasına 141 milyon 705 bin dolar girdi. 2004'te özelleştirmelerden tahsil edilen tutar ise 468 milyon dolar.

TEKEL'in sigara bölümü özelleştirmesi hayal kırıklığıyla sona erdi. TEKEL için 2003 yılı içinde yapılan ihaleye sadece JTİ ve British American Tobacco teklif verdi. En yüksek fiyatı veren JTİ'nin teklifinin de 1 milyar 150 milyon dolarda kalması; hükümet ve Özelleştirme İdaresi'nde sıkıntıya neden oldu. JTİ yetkilileri; teklif revizyonu istemini kabul etmeyince ihale iptal edildi.

Hükümet, PETKİM ihalesinden de eli boş çıktı. 2003 yılı içinde yapılan ilk ihalede; Uzan Grubu'na ait olan Standart Kimya 605 milyon dolarlık teklifiyle ihaleyi kazandı. Ancak aynı dönemde, Uzan Grubu'nun işlettiği ÇEAŞ ve KEPEZ'e el konulması nedeniyle Uzanlar gerekli teminatı yatırmadı ve ihale iptal edildi. PETKİM için 2. kez çıkılan ihaleye ise teklif gelmedi.

Tartışmalı TÜPRAŞ ihalesi de yargı kararıyla durduruldu. Hükümetin 1.3 milyar dolar gelir beklediği TÜPRAŞ ihalesinde alıcı firma olan Efremov Kautschuk GMBH şirketinin ortaklık yapısının yeteri kadar ''sağlam'' olmadığı iddiaları, önceki gün açıklanan mahkeme kararıyla da doğrulanmış oldu. Mahkemenin kararında, alıcı şirketin peşin ödeme yapmayı ''TBMM iradesine kadar'' uzanan koşullara bağladığı ve ihalenin kamu yararına olmadığı belirtilirken Efremov şirketinin ortaklık yapısı hakkında da yeterli araştırma yapılmadığına dikkat çekildi. ÖİB ise kararı temyiz için dün mahkemeye başvurdu.

İptal ardına iptal

Özelleştirme İdaresi'nin portföyünde; iptal edilen ihaleler giderek artıyor. İdarenin verilerine göre, 2004 yılı içerisinde PETKİM'in de aralarında bulunduğu toplam 16 ihale iptal edildi.

Kayseri Şeker Fabrikası, Sümer Holding Manisa Pamuk AŞ, Sümer Holding Bergama Sanayi AŞ, Sümer Holding Sarıkamış, Tercan ve Van işletmesi'nin özelleştirilmesi; komisyon kararıyla Türkiye Denizcilik İşletmeleri'ne ait Ankara Feribotu, Samsun Feribotu, Mavi Marmara Gemisi, Tekirdağ Feribotu ve EBÜAŞ Adana Et Kombinası'nın ihalesi de 1 teklif gelmesi nedeniyle iptal edildi.

Sümer Holding Akdeniz İşletmesi, SEKA Akdeniz İşletmesi ve Taşucu Limanı, Türkiye Denizcilik İşletmeleri Karadeniz Gemisi ihalesi de iptal edilen özelleştirmeler içinde yerini aldı.