Malınız gidiyor, uyanın!

Yiğit Bulut

Radikal 23.05.2005

Tüpraş ile ilgili olarak, gerek ilk özelleştirmede gerek sonradan yapılan (ilk etapta düzgün görünen fakat detayına bakınca birçok soru işareti bırakan) blok satış işleminde 'eğri' gördüğüm birçok detayı bugüne kadar sizlere aktarmış ve doğrusunun ne olabileceğini de elimden geldiğince paylaşmıştım. Bildiğiniz gibi 'hepimizin büyük çabaları' sonucu ilk blok satış iptal olurken, ikinci işlem olarak yapılan 'fonlara satış' hâlâ iptal olmadığı gibi, işin gerçek yüzü de ortaya çıkmaya başladı. Bugün Petrol-İş Sendikası'nın konu ile ilgili bir girişimini sizlere aktarmak ve SPK'nın verdiği ilginç cevap sonucu ortaya çıkan yeni soruları kamuoyunun dikkatine sunmak istiyorum. Konuyu bölümler halinde ele almakta yarar var.

-Durum tespiti: Özelleştirme İdaresi Başkanlığı Tüpraş'ın yüzde 14,76'sını blok olarak Global Menkul Değerler isimli aracı kurum vasıtasıyla yabancı fonlara sattı. Bu satış ilk bakışta normal görünse bile ortada birçok soru bıraktı.

Soru 1: Tüpraş'ın yüzde 14.76'sı hangi fonlara satıldı?
Soru 2: Alım yapanlar hisselerini taşıyorlar mı?
Soru 3: Satışın yüzde 10 iskontolu olduğunu düşünürsek, satış sonrası oluşan fiyat hareketi ile birlikte yüzde 30'luk bir kâr oluşma şansı doğdu. Böyle bir denklemin kurulmasına neden izin verildi?
Soru 4: Bu satış için neden yüzde 10 iskonto verildi? Daha düşük oran ile alacak yok muydu?
Soru 5: Tüpraş'ın 2000 yılında halka açılan yüzde 35'inin yüzde 67'sinin yabancı takasında bir kurumda toplandığı ve son fonlara satış ile yüzde 37'inin bir elde toplanabileceği gerçeği görülemedi mi? Yoksa amaç 'blok sattık' dedirtmeden kontrolü tek elde toplatmak mı? Sorular daha da uzatılabilir. Bu noktada önemli olan durum tespiti; Tüpraş'ın yüzde 14,76'sı kamuoyu bilgilendirilmeden, nasıl tespit edildiği bile belli olmayan bir iskonto oranı ile birilerine satıldı.

-Petrol İş'in tespitleri: Sendikanın dilekçesinden aynen aktarıyorum: "Tüpraş'da mevcut yüzde 14,76 oranındaki kamu payının İMKB Toptan Satışlar Pazarı'ndan Global isimli aracı kuruluşun talebi üzerine, bu aracı kuruluş ve isimleri dışında bilinilirlikleri olmayan birtakım şirketlere satılmasına dair işlemin iptali istemiyle sendikamız tarafından açılan dava dosyasına davalı Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (ÖİB) tarafından, işlemin dayanağı olarak 7.1.2005 tarih ve 2005/2 sayılı ÖYK kararı sunulmuştur.

Resmi Gazete'de yayımlanmayan ve borsaya bildirilmeyen bu ÖYK kararı ile İMKB'de işlem gören kamu şirketlerinin hisselerinin satılması ile ilgili 1 katrilyon liraya kadar yetki verilmektedir. Bu kararın zamanında açıklanmamasının SPK tarafından yürürlüğe konulan 'Özel Durumların Kamuya Açıklanmasına İlişkin Esaslar Tebliği'ne aykırılık teşkil etmesi sebebiyle sendikamız tarafından 7.4.2005 tarihinde SPK'ya başvuruda bulunularak, Özelleştirme İdaresi yetkilileri hakkında soruşturma açılması isteminde bulunulmuştur. İstemimizi değerlendiren SPK, 12.5.2005 tarih ve 19/607 sayılı Kurul kararı ile, bu ÖYK kararının kamuya açıklanmamasının Kurulun Seri: VIII, No:39 Özel Durumların Kamuya Açıklanmasına İlişkin Esaslar tebliğine AYKIRILIK OLUŞTURDUĞUNU belirleyerek, mevzuata uyum konusunda gerekli dikkat ve özeni göstermesi konusunda ÖİB'nin bilgilendirilmesine ve anılan ÖYK kararının İMKB bülteninde ilan edilmesine karar vermiştir."

Bu noktada duralım ve dilekçenin aktarmadığım kısmından da yola çıkarak sendikanın tespitlerini paylaşalım;
1- Açılan davaya ÖİB cevap olarak,
7.1.2005 tarih ve 2005/2 sayılı ÖYK kararını sunuyor. Bu karar Resmi Gazete'de yayımlanmamış ve Borsa'ya bildirilmemiş. Kısacası birilerinin acelesi var.
2- Söz konusu '1 katrilyona kadar yetki veren karar'ın kamuya açıklanmaması SPK mevzuatına aykırı olduğu gibi SPK'dan gelen cevapta bu durum tespit ediliyor.
3- Aykırılık tespit edilmiş ama geçmiş olaylarda suç duyurusu yapılıp, dava açılırken bu sefer SPK tarafından sadece birkaç cümle ile geçiştirilmiş.
4- Sendikanın en önemli tespiti bu noktada; "Tüpraş'ın yüzde 14,76 oranındaki payının, KAMUYA AÇIKLANMAMIŞ BİR ÖYK KARARINA DAYALI OLARAK Global isimli aracı kuruluşa satılması, üstelik de şirketin talebi üzerine bu satışın yapılması, üstelik SATIŞIN ŞİRKETİN PİYASA DEĞERİNİN ALTINDA BİR BEDELE YAPILMASI, kamuya açıklanmamış ÖYK kararından bu aracı kuruluşun bir şekilde haberdar edildiğini, yani, kamuya açıklanmamış bir bilginin, borsada işlem yapan kişiler arasında FIRSAT EŞİTLİĞİNİ BOZACAK ŞEKİLDE kullanıldığını ortaya koymaktadır."

Sonuç : Sevgili dostlar, durumu sendikanın da tespitleri doğrultusunda sizlere aktardım. Sonucu çıkarmak size ait olmakla birlikte inkâr edilemeyecek çok net bir gerçek var; ortada 'normal' olmayan, sadece birkaç kişi ve kurum arasında geçmiş bir süreç var. Tüpraş, bu halkın malı, bu şekilde satılamaz, bu satış mutlaka bozulmalı ve mal sahibine iade edilmeli.