Sermaye Piyasası Kurulu

Başkanlığına

29.1.2004

Vekili bulunduğum Petrol İş Sendikası, TÜPRAŞ - Türkiye Petrol Rafinerileri AŞ.de mevcut %65.76 oranındaki kamu payının blok satış yoluyla özelleştirilmesi için ÖİB tarafından düzenlenen ihaleye karşı hukuki girişimlerde bulunmaktadır.

İhale, 13.1.2004 tarihinde sonuçlandırılmış ve ERFEMOV KAUTSCHUK GMBH şirketinin 1.302.000.000.USD ile ihaleyi kazandığı açıklanmıştır. Açıklamanın ardından ihale sonucu Rekabet Kurumu’na iletilmiş ve Rekabet Kurumu’nun onayından sonra da ÖYK onayına hazırlanmak üzere ÖİB önüne gelmiştir.

Bu noktada, Almanya’da yaşamakta olan hukukçu kökenli bir yurttaşın girişimleri ile bazı önemli bilgilere erişilmiştir. Gönderilen ticaret sicil kayıtları ve diğer belgelerden anlaşıldığı kadarıyla;

            i. Ticaret sicilde şirketin adresi olarak gözüken ‘61267 Neu-Anspach, Eisenbachweg 41’ adresinde bir aile oturmakta olup, adreste anılan şirketin varlığına ilişkin tek bir kanıt yoktur. Ayrıca, şirketin telefonundan ‘06081-958259’ şirkete/yönetimine ulaşabilmek mümkün değil.

            ii. Şirketin kayıtlı olduğu Bad Hamburg ticaret sicilinde yapılan araştırmada ise;

                   a. şirketin 105.000 Euro sermayeli bir şirket olduğu ve iki ortağı olduğu,

                   b. ortaklardan birisinin %51 pay ile Efremov Synthetic Rubber Enterprise (Rusya merkezli),

                 c. diğerinin ise %49 pay ile Renix Finance Corp. isimli British Virgin Islands adresli şirket olduğu görülmüştür. Virgin Adaları, offshore kökenli banka ve şirketlerin, suç kökenli gelirlerini aklamak için kullandıkları bir merkezdir.

        iii. Yine ticaret sicil kayıtlarına göre, EFREMOV şirketinin ‘petrol ürünleri üretimi yapmak’ gibi bir faaliyet amacı yoktur. Yani, şirketin ana sözleşmesinde böyle bir amaç sayılmamıştır. Ana sözleşmesinde petrol ürünleri ticareti yapan şirketlerle ortaklık vardır ama TÜPRAŞ’ın yaptığı işi yapma, yani, petrol ürünleri üretimi yapma yoktur.

Bu bilgiler, tarafımıza gönderilen belgeler ile doğrulanmaktadır. Bu durumda ortaya bir çok soru işareti çıkmaktadır;

            i. Bu bilgiler ÖİB’de mevcut mudur? Şirket tarafından teklif verildikten sonra şirket ile ilgili yeterli inceleme yapılmış mıdır?

            ii. Şirketin sermayesi 105.000 Euro’dur, tabela şirketi konumundadır; şirketin faaliyetleri ile ilgili inceleme yapılmış mıdır? Bu şirket nereden para kazanmaktadır? Şirketin kayıtlı kaç çalışanı vardır? Ne kadar vergi ödemektedir? Hangi uluslararası işleri almıştır? 1.302.000.000. USD’lık, üstelik de peşin yapılmak istenen ödemenin kaynağı nedir? Hangi ticari faaliyetten bu gelir elde edilmektedir? İdarenize ödemeye ilişkin ne gibi teminatlar, kaynaklar gösterilmiştir?

            iii. Şirketin iki ortağı da şirkettir, bir tanesi de kara para merkezli bir şirket; şirketin gerçek sahipleri kimlerdir? ÖİB ile pazarlık görüşmelerini yürüten kişiler hangi şirketin çalışanıdır? Merkezi bile olmayan bir şirketi kim temsil etmiştir?

Bu soruların yanıtlarının ÖİB’de olması gerekmektedir. İhale Şartnamesinin 9.maddesi gereği, şirketin ihaleye katılırken şirketi ile ilgili her tür resmi bilgiyi, mevcut faaliyetleri ve denetlenmiş mali tablolarını ÖİB’ye sunması, EFREMOV şirketini doğrudan ve/veya dolaylı olarak kontrol eden tüm gerçek ve tüzel kişiler arasındaki hukuki ilişkinin yapısını, toplam aktiflerini, yıllık satış miktarlarını, piyasa yapısını bildirmesi gerekmektedir.

İhale Şartnamesi çerçevesinde EFREMOV şirketinin Rusya ve Virgin Adalarındaki ortakları ile ilgili bilgileri, kendi internet sitesinde yer alan bilgiler ışığında (www.efremovkautschuk.com), uzun dönemli bir anlaşma imzaladığı Taftnet ile ilişkisinin yapısını bildirmiş olması gerekmektedir.

Türkiye’nin en büyük şirketinin bir tabela şirketine satılmaya çalışılmasının bir açıklaması, olmalıdır.

İhalenin başından bu yana sergilenen gizlilik nedeniyle bir çok husus karanlıktadır. Özellikle satış tutarının kaynağı üzerinde bir çok spekülasyon bulunmaktadır. Türkiye’nin yakın tarihlerde onaylamış olduğu, ‘Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi’ ile ‘Suç Gelirlerinin Aklanması, Aranması, Zaptedilmesi ve Müsadere Edilmesine İlişkin Avrupa Anlaşması’ hükümleri bu tür kaynağı belirsiz paralarla ilgili hükümler içermektedir.

İdareniz, aynı zamanda halka açık bir şirket olan TÜPRAŞ’da hissesi olan girişimcileri korumak için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür. Bu çerçevede, idarenizce en kısa zamanda soruşturma yapılmasını, soru işaretlerinin aydınlatılmasını talep ediyoruz.

Avukat Gökhan Candoğan