Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu

Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Başkanlığına

29.07.2003

Başvuruda Bulunan   : Petrol İş Sendikası

Başvuru Konusu                                   : 4389 sayılı Yasanın 16/3 bendince, bankacılık işlemleri yapma ve mevduat kabul etme izni kaldırılan T.İmar Bankası ve Adabank ile ilgili olarak, kamu alacağının korunması amacıyla alınan ihtiyati tedbir kararı kapsamına, anılan gruba ait Standart Holding AŞ. ile Standart Kimya Petrol Doğalgaz AŞ. şirketlerinin de dahil edilmesi istemini içerir başvuru dilekçesidir

Açıklamalar                :

Özelleştirme İdaresi Başkanlığının 20.1.2003 tarihli ilanıyla kamuya ait hisselerin blok satış yoluyla özelleştirilmesine karar verilen Petkim Petrokimya Holding AŞ. de çalışmakta olan işçilerin Sendikası olan Petrol İş Sendikası, üyelerinin hak ve çıkarları ile kamu yararının korunması amacıyla, 4046 sayılı yasaya aykırı olarak gerçekleştirilen ihale işlemine ilişkin olarak yasal merciler nezdinde girişimlerde bulunmaktadır.

Ekte bir örneği sunulu ÖİB’ya sunulmuş dilekçede, özetle; 6.6.2003 tarihinde yapılan ve en yüksek teklifi veren Uzan Grubu’na ait Standart Kimya Petrol, Doğalgaz San.Tic.AŞ. ile sözleşme görüşmeleri sürdürülen özelleştirme işleminin 4046 sayılı yasa hükümlerine ve kamu yararına aykırı olduğu, anılan şirketin ihale ilanından sonra kurulduğu, bilgi, birikim ve tecrübesinin olmadığı, aksine, Uzan Grubu’na ait şirketlere yapılan özelleştirmelerde sayısız usulsüzlüğün yaşandığı, bunun en somut örneğinin Çukurova Elektrik AŞ. ve Kepez Elektrik AŞ. özelleştirmeleri olduğu, bu iki şirketin görevden uzaklıştırıldığı ve sözleşmelerinin feshedildiği, akabinde, Haziran 2003’de bu gruba ait T.İmar Bankası’nın bankacılık faaliyetinde bulunma izninin kaldırıldığı, bir çok usulsüzlük bulunması nedeniyle yönetici/ortakları hakkında yurt dışına çıkış yasağı konulduğu ve yönetici/ortakları ile grup şirketleri malvarlığı üzerine ihtiyati tedbir kararı konulduğu belirtilerek, Petkim’in özelleştirilmesine ilişkin ihale karar ve sürecinin iptaline karar verilmesi isteminde bulunulmuştur.

İdarenizin Tedbir Kararı

T.İmar Bankasının bankacılık izninin iptali sonrası, idarenizce Ankara 1.Asliye Ticaret Mahkemesine başvurularak, Uzan Grubuna ait 45 şirket ile 3 gerçek kişinin malvarlıkları ile alacakları üzerine ihtiyati tedbir konulması isteminde bulunulmuş ve mahkeme tarafından verilen 4.7.2003 tarih ve 2003/828 D.İş sayılı karar ile bu istem kabul edilmiştir. Yapılan itiraz da reddedilmiş olduğundan bu tedbir kararı kesinleşmiştir ve yürürlüktedir. 

Tedbir Kararının Yasal Dayanağı

İsteminiz ve Mahkeme kararından anlaşıldığı üzere, ihtiyati tedbir kararının dayanağı 4389 sayılı yasanın 16/3 bendidir. Maddede,

1. Bir bankanın bankacılık işlemleri yapma ve mevduat kabul etme izninin kaldırılması halinde, yönetim ve denetimi Fona intikal eder.

3. Fon, yönetim ve denetimi kendisine intikal eden bankada mevduat sahipleri ile diğer alacaklıların haklarını korumaya yönelik tedbirleri alır.

Bankacılık işlemleri yapma ve mevduat kabul etme izni kaldırılan bankanın 17 nci maddede sayılan ilgililerinin mal, hak ve alacaklarına Fonun talebi üzerine mahkeme tarafından teminat şartı aranmaksızın ihtiyati tedbir veya ihtiyati haciz konulabilir.

Bu şekilde alınan ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz kararları, karar tarihinden itibaren altı ay içinde dava ve icra-iflas takibine konu olmaz ise kendiliğinden ortadan kalkar. Bankacılık işlemleri yapma ve mevduat kabul etme izninin kaldırıldığı tarihten itibaren bankanın alacaklıları, alacaklarını temlik edemez veya bu sonucu doğurabilecek işlemleri yapamazlar. Fon, yönetim ve denetimi kendisine intikal eden bankadaki sigortalı mevduatı doğrudan veya ilan edeceği başka bir banka aracılığı ile ödeyerek, mevduat sahipleri yerine bankanın doğrudan doğruya iflasını ister. Bu görev ve yetki münhasıran Fona aittir. Bu şekilde yapılacak iflas isteminde 2004 sayılı İcra ve İflas 178 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uygulanmaz.hükmü mevcuttur. Bu maddede bahsi geçen mal, alacak ve haklarına ihtiyati tedbir/haciz konulabilecek kişiler ‘Şahsi Sorumluluk’ başlığını taşıyan 17.maddede sayılmıştır, 17.-1. Bir bankanın yönetim kurulu ve kredi komitesi başkan ve üyeleri ile genel müdür, genel müdür yardımcıları ve imzaları bankayı ilzam eden memurlarının kanuna aykırı karar ve işlemleriyle bankanın iflasına neden olduklarının tespiti halinde, bankaya verdikleri zararlarla sınırlı olarak bunların şahsi sorumlulukları yoluna gidilerek, Kurul kararına istinaden ve Fon'un talebi üzerine şahsen iflaslarına mahkemece karar verilebilir. Bu karar ve işlemler bankanın yönetim ve denetimini doğrudan veya dolaylı olarak tek başına veya birlikte elinde bulunduran ortaklara menfaat temini amacıyla yapıldığı takdirde, menfaat temin eden ortaklar hakkında da temin ettikleri menfaat üzerinden aynı hüküm uygulanır.

Dolayısıyla, ihtiyati tedbir kararının 4389 sayılı Bankalar Kanunu’nun 16. ve 17.maddesi hükümlerine dayanılarak alındığı açıktır.

Stardart Kimya ve Stardart Holding AŞ. Şirketlerinin Uzan Grubu ile Bağı

a. Standart Kimya Petrol, Doğalgaz San.Tic.AŞ.

Petkim Petrokimya Holding AŞ. hisselerinin blok satış yoluyla özelleştirilmesine ilişkin ilanın yayımlandığı 20.1.2003 tarihinden üç gün sonra 23.1.2003 tarihinde İstanbul Ticaret Siciline tescil başvurusu yapılan Stardart Kimya şirketinin ortakları, şirket ana sözleşmesine göre,

şeklindedir. (ticaret sicil no: 491091) Yönetim Kurulu Başkanının Kemal Uzan, diğer üyelerinin ise Yavuz ve Bahattin Uzan olduğu şirket toplam 500 milyar lira sermayelidir. Dr.Emin Paşa sk. No:20 Kat:1 Cağaloğlu, İstanbul, adresinde faaliyet yürütüyor görünen şirketin ilk yaptığı iş Petkim Petrokimya’nın özelleştirilmesine katılmak olmuştur.

b. Standart Holding AŞ.

Standart Kimya Petrol Doğalgaz şirketi ile (ve Standart İnşaat ve Standart Çimento şirketleri ile de) aynı adresi paylaşan ( Dr.Emin Paşa sk. No:20 Cağaloğlu, İst.) Standart Holding AŞ.nin 20.6.2003 tarihinde yapılan olağan genel kurulu itibariyle ortakları ve pay oranları,

şeklinde olup, genel kurul sonrası şirket sermayesi 500 milyar liradan 1.5 trilyon liraya çıkartılmış ve yönetim kurulu üyeliklerine Kemal Uzan, Hakan Uzan ve Yavuz Uzan seçilmişlerdir. (istanbul ticaret sicil no: 334712)

Şirketlerin İhtiyati Tedbir Kararı Çerçevesinde Değerlendirilmesi

İdarenizce ihtiyati tedbir istemine başvurulmasındaki temel amaç, usulsüz işlemler nedeniyle mevduat sahipleri ve kamu zararının tahsilini olanaklı hale getirmek, zararın mümkün olduğunca gidermektir. Bu amaç doğrultusunda, Uzan Grubuna ait tüm şirket ve malvarlıklarının tedbir altına alınmasında ihmal edilemez bir kamu yararı bulunduğu açıktır.

Ekte 24.7.2003 tarihli, Uzan Grubuna ait Star gazetesinde Petkim ihalesine ilişkin olarak yayımlanan bir haberin örneği sunulmaktadır. Haberde, Petkim ihalesine katılarak en yüksek teklifi veren grup şirketi Standart Kimya’nın peşinat ödeme tutarını 305 milyon dolara yükselttiği ve teminat türlerini genişlettiği yazılıdır. Yani, Uzan Grubu, Petkim’i alabilmek için 7 Ağustos 2003 tarihinde 305 milyon dolar nakit para ödemeyi taahhüt etmektedir.

500 milyar lira sermayeli Standart Kimya’nın böylesi bir finansal güce sahip olmadığı açıktır. Anılan 305 milyon dolar grubun parasıdır ve bir şekilde, ihtiyati tedbir kararı rağmen ulaşılamamış bir tutardır. 

İdarenizin basına yapılan açıklamaları ve ihtiyati tedbir istemi içerir dilekçesinde yazılı hususlar banka zararının tahmin edilenden daha yüksek olabileceği kanısını uyandırmaktadır.

Bu İki Şirketin de Tedbir Kapsamına Alınması İstemi

Yukarıda belirtilen hususlar çerçevesinde, malvarlıkları ve alacakları üzerine tedbir kararı alınan 45 şirketin arasında, hakim sermayedarı Kemal Uzan olan ve grup şirketi kimliğindeki Standart Kimya ile Standart Holding’in yer almaması, grubun bu şirketler aracılığıyla sermaye aktarımına/kaçırmasına neden olabilecek niteliktedir.

Bu nedenle, 4389 sayılı Bankalar Kanunu 16/3 bendinin idarenize tanıdığı yetki çerçevesinde, Standart Kimya Petrol, Doğalgaz şirketi ile Standart Holding AŞ. malvarlıkları ile alacakları üzerine de ihtiyati tedbir kararı konulması için yasal girişimde bulunulması, hatta grubun Petkim ihalesi çerçevesinde

 ÖİB’ye yapmayı taahhüt ettiği tutar gözönüne alınarak ÖİB’nin bu konuda uyarılması için gereğini, kamu yararı gereği saygılarımızla dileriz.

                        Adnan ÖZCAN                     Mustafa ÖZTAŞKIN                                                     Genel Mali Sekreter                                    Genel Başkan

Ekler

Petrol - İş tarafından ÖİB’ye yapılan başvuru örneği

Star gazetesi haberi